تبیین اعمال مذهبی: مدلی نظری و آزمونی تجربی

نویسندگان

محمدرضا طالبان

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی انقلاب، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

اعمال مذهبی در قالب مناسک و شعائر، به عنوان مشهودترین جلوه دین در جامعه، از اهمیت به سزایی برای جامعه شناسان برخوردارند. در تبیین اعمال مذهبی، تئوری های محرومیت، جامعه پذیری مذهبی، و اعتقادات آموزه ای سه رویکرد نظری عمده و مسلط در تحقیقات جامعه شناسی محسوب می شوند. در این مقاله پژوهشی تلاش شده است که از سویی، ایده های اساسی این سه تئوری در مدلی نظری تلفیق گردد تا بر غنای تبیینی موضوع تحقیق یعنی اعمال مذهبی افزوده شود و از سویی دیگر، بعضی پیش بینی های رقیب این سه تئوری مورد ارزیابی تجربی قرار گیرد تا مرجح بودن هر یک از آنان آشکارتر گردد. مدل نظری تدوین شده با داده های حاصل از جمعیت ملّی ایرانیان (4937 = n) مقابله شد تا میزان برازش تجربی آن آشکار شود. به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مدل نظری منبعث از تئوری های مزبور به طور کلی و یک جا توانست حدود سه چهارم (73 درصد) از تغییرات اعمال مذهبی افراد تحت مطالعه را توضیح دهد. با وجود این، تئوری محرومیت نتوانست حمایت تجربی به دست آورد. همچنین، یافته های این تحقیق بار دیگر بر اهمیت جامعه پذیری مذهبی صحه گذاشت و نشان داد که اعمال مذهبی افراد عمدتاً تابع مستقیمی از تجربیات جامعه پذیری مذهبی آنان است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل اجتماعی خشونت شوهران علیه زنان: مدلی نظری و آزمونی تجربی

امروزه، خشونت شوهران علیه زنان تبدیل به مسئله‌ای فراگیر شده است که مرزهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را درنوردیده است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت شوهران علیه زنان در شهر تهران بوده ‌است. برای نیل به این منظور از روش تحقیق پیمایشی و ابزار پرسش‌نامه در جمع‌آوری اطلاعات بهره گرفته شده است که روایی ابزار سنجش متغیر وابسته (91/0=&alpha) و اعتبار آن از طریق اعتبار سازه و اعتب...

متن کامل

تحلیل اجتماعی خشونت شوهران علیه زنان: مدلی نظری و آزمونی تجربی

امروزه، خشونت شوهران علیه زنان تبدیل به مسئله ای فراگیر شده است که مرزهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را درنوردیده است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت شوهران علیه زنان در شهر تهران بوده است. برای نیل به این منظور از روش تحقیق پیمایشی و ابزار پرسش نامه در جمع آوری اطلاعات بهره گرفته شده است که روایی ابزار سنجش متغیر وابسته (91/0=α) و اعتبار آن از طریق اعتبار سازه و اعتبار محت...

متن کامل

تبیین نظری و تجربی رابطه بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و بدهی‌های خارجی ایران (2009-1971)

Capital accumulation, as one of the major prerequisites of economic growth process, could be provided from internal or external resources. Foreign financial resources as a supplement for domestic savings, in addition to bridging the investment savings gap, are regarded as a solution to confront with foreign currency gap. Foreign debts are deemed as one of the foreign financial resources in deve...

متن کامل

انتخابات ریاست جمهوری؛ مدلی نظری برای تبیین پیروزی یک کاندیدا بر سایر رقبا

چکیده  هدف پژوهش حاضر ارائه الگویی نظری برای شناسایی یکی از عوامل مؤثر بر سرنوشت رقابت انتخاباتی و پیروزی یک کاندیدا یا کاندیداهای یک حزب بر رقبای خود با استفاده از رهیافت بسیج منابع و تعیین نوع منابع در اختیارِ کاندیداها و نظریات آن، در انتخابات ریاست جمهوری به صورت خاص و دیگر انتخابات های به صورت عام است. فرضیه اصلی پژوهش «بسیج منابع در اختیارِ کاندیدا یا کاندیداهای یک حزب،در فرایند انتخابات، ع...

متن کامل

تبیین نظری عرفان مانوی

دین مانی سرشار از آموزه‌های عرفانی است که ریشه در اندیشه‌های گنوسی، ایرانی و یونان باستان داشته و با باورهای مسیحی و بودایی پربارتر شده است. بی‌شک یکی از عوامل رشد و پیشرفت سریع این دین ویژگی‌های عرفانی آن است. عرفان مانوی در بطن آموزه‌ها و مفاهیم دینی مانویت نهفته، و کمتر به شکل مجزا به آن توجه شده است. این عرفان با تأکید بسیار، راه نجات روح انسان از اسارت عالم ماده را در کسب معرفت می‌داند. وص...

متن کامل

پزشکی مذهبی مسلمانان در سده‌های میانه ریشه‌ها و مبانی نظری

در تاریخ میانه ایران، باورمندان مسلمان با اتکا به روایات منتسب به ائمه‌ی معصومینعلیهم‌السلام معتقد به یک نظام پزشکی متفاوت بودند. هدف اصلی نویسندگان این مقاله، روشن کردن ابعاد گفتمان پزشکی مذهبی در ایران در سده‌های میانه بوده است. نویسندگان با رویکردی تحلیلی و با اتکا به منابع دست اول و نسخه‌های خطی، داده‌های تاریخی درباره‌ی این موضوع را بررسی کرده‌اند. شاید بتوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
جامعه شناسی ایران

جلد ۱۲، شماره ۳، صفحات ۹۲-۱۱۴

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023